Unyogovu ni suala la kawaida la akili ambalo ni shida sana kwa watu wazima. Inaweza kuathiri nguvu yako, tabia ya kulala, na hamu ya kula na pia kupunguza shauku yako katika mambo ya kupendeza, kazi, mahusiano, na maisha. Ikiwa wewe au mpendwa mzee umegunduliwa na unyogovu, unaweza kuchukua dawa za kukandamiza kusaidia.
Hatua
Njia ya 1 kati ya 4: Uchaguzi wa Dawamfadhaiko
Hatua ya 1. Tafuta mwingiliano wa dawa
Wakati unatafuta dawa za kukandamiza unyogovu wa wazee, unahitaji kuhakikisha kuwa dawa zozote ambazo uko sasa hazishirikiani na kile unachoweza kuchukua. Kuna dawa kadhaa tofauti ambazo zinaweza kusababisha athari mbaya ikiwa imechukuliwa na dawa za kukandamiza. Hakikisha daktari wako anajua dawa zote ulizo nazo ili uweze kuepukana na hii.
- Pia basi daktari wako ajue nyongeza yoyote unayo. Hizi pia zinaweza kusababisha mwingiliano.
- Daktari wako atajua sababu kuu za hatari, lakini kuna sababu zingine ndogo za hatari pia. Ongea na mfamasia wako. Wana programu za kompyuta ambazo zinaweza kukuambia ikiwa uko katika hatari ya mwingiliano mbaya. Ili hii ifanye kazi kwa ufanisi, unapaswa kupata dawa zako zote kwenye duka moja la dawa.
- Kliniki, citalopram na escitalopram ndio SSRI mbili ambazo husababisha mwingiliano mdogo wa dawa za kulevya.
Hatua ya 2. Angalia dawa ambazo husababisha unyogovu
Kuna dawa zingine ambazo zinaweza kusababisha unyogovu wako kuwa mbaya au hata kusababisha mwanzoni. Dawa hizi zinaweza kuamriwa hali zingine za kiafya na wakati mwingine zinaweza kuwa na unyogovu kama athari mbaya. Dawa hizi ni pamoja na:
- Wazuiaji wa Beta.
- Dawa ya shinikizo la damu.
- Vidonge vya kulala.
- Dawa ya ugonjwa wa Parkinson.
- Steroidi.
- Vimiminika.
- Vizuizi vya njia za kalsiamu.
- Dawa ya vidonda, pamoja na zile zilizo juu ya kaunta.
- Dawa ya cholesterol.
- Vidonge vya maumivu.
- Estrogen.
- Dawa ya arthritis.
- Dawa ya moyo na reserpine.
Hatua ya 3. Uliza juu ya vizuia vimelea vya serotonini (SSRIs)
Vizuizi vya kuchukua tena serotonini (SSRIs) huthibitishwa kuwa bora kwa watu wazima walio na unyogovu. Kuna aina nyingi tofauti, kama vile escitalopram, sertraline, na citalopram, ambayo ni ya kawaida. Hizi hutumiwa mara kwa mara na wagonjwa wazee kwa sababu wanaingiliana kidogo na wagonjwa ambao wana shida ya moyo na mishipa. Dawa hizi za kukandamiza zina madhara, ambayo unapaswa kuangalia. Hii ni pamoja na:
- Kukosa usingizi.
- Kinywa kavu.
- Kichefuchefu.
- Kusinzia.
- Kuhara.
- Msukosuko.
- Jasho kupita kiasi.
- Katika hali nadra, ugonjwa wa ngono.
Hatua ya 4. Chukua dawa zingine za kukandamiza
Kuna dawa zingine za dawamfadhaiko ambazo husaidia kutibu unyogovu wa wazee. Hizi zinaweza kuzingatiwa ikiwa SSRI sio chaguo au ikiwa zinaingiliana na dawa unayotumia tayari. Dawamfadhaiko hii ni pamoja na:
- Bupropion.
- Mirtazapine.
- Venlafaxini.
- Moclobemide.
Hatua ya 5. Epuka SSRIs fulani
Ingawa SSRI kawaida husaidia kwa wazee, kuna mambo kadhaa ya matibabu unayohitaji kuzingatia ikiwa umeagizwa dawa hizi. Kuna SSRIs zingine ambazo hazipaswi kuchukuliwa na wagonjwa wazee kwa sababu ya athari mbaya na mwingiliano. Dawa unazohitaji kuepuka ni:
- Fluoxetini.
- Paroxetini.
Hatua ya 6. Kuwa na uchovu wa tricyclic antidepressants (TCA)
Dawa za kukandamiza za tricyclic ziliamriwa wazee, lakini sasa hazizingatiwi kama mawakala wa matibabu ya kwanza kwa wazee. Madhara na uwezekano wa mwingiliano wa dawa huchukuliwa kuwa ya juu sana kuwa salama katika hali nyingi kwa wagonjwa wazee. Madhara makubwa ambayo yanaweza kutokea ni pamoja na:
- Shinikizo la damu la postural, ambalo linachangia kuvunjika na kuanguka.
- Uharibifu wa upitishaji wa moyo, kama vile arrhythmias.
- Tachycardia.
- Shida za kimetaboliki ya sodiamu.
- Kinywa kavu.
- Uhifadhi wa mkojo.
- Kuvimbiwa.
- Delirium.
- Katika hali nyingine, kuzorota kwa hali ya matibabu kama vile shida ya akili, shida ya moyo na mishipa, na ugonjwa wa Parkinson.
Njia ya 2 ya 4: Kuchukua kipimo cha kulia
Hatua ya 1. Anza kwa kipimo sahihi
Unapoanza kuchukua dawa za kukandamiza, unahitaji kuhakikisha kuwa umeanza kwa kipimo sahihi. Wagonjwa wazee wanapaswa kuanza kwa nusu ya kipimo ambacho kwa ujumla huamriwa watu wazima. Hii itahakikisha kuwa dawa nyingi hazibaki mwilini mwako.
Athari hii ya kawaida husababishwa na ukweli kwamba wagonjwa wazee wana kimetaboliki polepole kuliko watu wazima
Hatua ya 2. Ongeza kipimo chako
Kiwango cha chini unachoanza kuchukua ni chini ya kile unapaswa kuchukua kawaida. Lazima uongeze kipimo chako polepole kabla ya kufikia kipimo ambacho kitashughulikia unyogovu wako. Wiki moja au mbili baada ya kuanza dawa, kipimo chako kitaongezwa kidogo.
- Hii itaendelea kila wiki moja hadi mbili hadi utafikia kipimo kinachopendekezwa.
- Unaweza kuhitaji kipimo cha juu kuliko kawaida kufikia kipimo ambacho kitasaidia kwa unyogovu wako.
Hatua ya 3. Tazama athari
Mara tu unapochukua dawamfadhaiko yako na kipimo sahihi cha dawa yako, unapaswa kuona daktari wako mara kwa mara. Hii itakusaidia kufuatilia athari yoyote mbaya, kufuatilia hali yoyote mpya ambayo inaweza kutokea, na uangalie unyogovu wako. Unapomtembelea daktari wako, hakikisha anatafuta:
- Unyogovu wa kuongezeka.
- Kuibuka kwa shida ya wasiwasi au fadhaa.
- Uwezekano wa hatari ya kujiua wakati wa matibabu ya mapema.
Njia ya 3 ya 4: Kuangalia Masharti mengine
Hatua ya 1. Angalia viwango vyako vya sodiamu
Mwezi mmoja baada ya kuanza kuchukua SSRIs, unahitaji kukaguliwa viwango vyako vya sodiamu. SSRIs inaweza kusababisha hyponatremia, ambayo ni hali ambayo kiwango chako cha sodiamu ya damu iko chini kawaida. Hakikisha daktari wako anakagua viwango vyako vya sodiamu unapoingia kufanya ukaguzi ikiwa umeagizwa SSRIs au ikiwa kipimo chako kimebadilika.
Hii ni muhimu haswa ikiwa una dawa zingine ambazo zinaweza kusababisha hyponatremia, kama diuretics
Hatua ya 2. Tazama athari kutoka kwa dawamfadhaiko ya tricyclic
Ikiwa daktari wako atakuweka kwenye dawamfadhaiko ya tricyclic, unapaswa kutazama athari za ziada za dawa hizi. Una hatari kubwa ya sumu ya damu, hata ikiwa uko kwenye kipimo kidogo cha dawa. Hii ni shida sana ikiwa polepole hupunguza dawa.
- Kabla ya kuanza kuzichukua au kipimo chako kimeongezwa, unapaswa pia kuchunguzwa shinikizo la damu na unapaswa kuwa na ECG.
- SSRI imekuwa matibabu ya mstari wa kwanza kwa dalili za unyogovu. Ikiwezekana, jaribu kuzuia TCA. Madhara mengine ya TCA ni pamoja na hatari ya sumu ya moyo, sumu ya CNS, na sumu ya anticholinergic.
Hatua ya 3. Jifunze juu ya upinzani wa matibabu
Wakati mtu mzima mzee amepewa dawamfadhaiko, kipimo kinaweza kuhitaji kurekebishwa. Kiwango cha chini ambacho dawa nyingi za kukandamiza zinaanza na watu wazima wazee haziwezi kuwapa athari ya matibabu inayohitajika kutoka kwa dawamfadhaiko.
Ikiwa unaona kuwa wewe au mpendwa haupati msaada sahihi kutoka kwa dawa, muulize daktari wako juu ya mabadiliko ya kipimo
Njia ya 4 ya 4: Kutumia Mbadala ya Dawa
Hatua ya 1. Jaribu kurudia kurudia kusisimua ya sumaku (rTMS)
Ikiwa unaona kuwa wewe ni sugu kwa dawa ya kukandamiza, unaweza kuzingatia rTMS. rTMS ni tiba isiyo ya uvamizi ambayo hutumia sehemu za sumaku kuchochea seli za neva za ubongo. Inathibitishwa kuwa msaada wa kupunguza unyogovu kwa wagonjwa wazee baada ya wastani wa vikao 10.
Tiba hii inaweza tu kufanywa na daktari. Uliza daktari wako aone ikiwa matibabu haya ni sawa kwako
Hatua ya 2. Tumia tiba ya tabia ya utambuzi (CBT)
Tiba ya tabia ya utambuzi hutumiwa kama matibabu ya kutibu unyogovu. Inakusaidia kubadilisha mwelekeo wako mbaya wa mawazo na unyogovu kuwa mazuri zaidi. Hii inaweza kuwa chaguo la matibabu ambayo inaweza kuwa chaguo mbadala kwa dawa au ambayo inaweza kutumika kwa kuongeza dawa kusaidia kupunguza dalili za unyogovu.
Utafanya CBT kwa msaada wa mtaalamu. Uliza daktari wako kwa rufaa kwa mtaalamu ambaye ni mtaalamu wa CBT kwa unyogovu. CBT ni njia bora ya matibabu ya unyogovu na inapaswa kuwe na njia anuwai ya matibabu
Hatua ya 3. Fikiria tiba ya umeme-elektroni (ECT)
Tiba ya umeme, inayojulikana pia kama elektrosi, ni tiba ya kutatanisha ya unyogovu kwa wazee. Imeonyeshwa kuwa na athari mbaya wakati mwingine, kama kupoteza kumbukumbu. Hii inapaswa kuzingatiwa tu kama matibabu ikiwa chaguzi zingine zimethibitisha kutofaulu kwa unyogovu wako.
- ECT imeonyeshwa kusaidia kupunguza dalili kuu za unyogovu katika 70 hadi 90% ya wagonjwa waliopata matibabu haya. ECT ina rekodi ya kutoa matokeo mazuri, lakini inapaswa kutumika tu kwa wagonjwa wakubwa zaidi.
- Tiba hii kawaida ni ghali sana na inahitaji kulazwa hospitalini, kwa hivyo inapaswa kuzingatiwa kama suluhisho la mwisho.
